Σταμναγκάθι ή Ραδίκι του βράχου ή Αλιφώνι (Cichοrium Spinosun)

Το σταμναγκάθι είναι ένας θάμνος ποώδης με αγκάθια που φυτρώνει πλησίον των ακτών. Το σταμναγκάθι το χαρακτηρίζουν τα αγκάθια του, οι βλαστοί του και τα γαλάζια ανθάκια τα οποία και παραμένουν ανθισμένα μόνον για λίγες ώρες, και πιο συγκεκριμένα νωρίς το πρωί από Μάιο έως και το μήνα Ιούλιο. Τα αγκάθια από το σταμναγκάθι δεν είναι πολύ αιχμηρά ώστε να καθιστούν δύσκολη την συλλογή των μικρών νόστιμων πράσινων φύλλων του. Το όνομά του στηρίζεται πάνω σε μια παλιά συνήθεια των Κρητικών, οι οποίοι με τους συγκεκριμένους θάμνoυς σκέπαζαν τα στόμια των σταμνιών, για να μη μπαίνουν ζωύφια μέσα στο νερό.

Επίσης το σταμναγκάθι όπως έχουμε πληροφορηθεί από το Διοσκουρίδη, αποτελούσε φάρμακο στα αρχαία χρόνια για τους προγόνους, για αυτό και το έχουν και σε μεγάλη εκτίμηση στην Κρήτη. Συλλέγεται και τρώγεται με λάδι ή και ξύδι, όπως το ίδιο και όλα τα χόρτα της Κρήτης, και η παρασκευή της σαλάτας με αυτό εξαρτάται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες και από τη δημιουργικότητα που έχει ο καθένας. Πολλές είναι οι φορές που το σταμναγκάθι χρησιμοποιείται αναμεμειγμένο και με άλλα διάφορα άγρια χόρτα, ή και με την προσθήκη επίσης του κρεμμυδιού και του άνηθου.

Τέλος το σταμναγκάθι πέρασε με τη λαϊκή του αυτή ονομασία στη λογοτεχνία και το βλέπουμε και στην Οδύσσεια του Καζαντζάκη, "Κράζει ο φονιάς, και ξεπατώνοντας το σταμναγκάθι ρίχνει...".

Χάρτες

Χάρτης καταλυμάτων