Σαμπούκος ο μελανός, κουφοξυλιά, αφροξυλιά (Sambucus nigra)

Ο Σαμπούκος μαζεύεται κατά την εποχή της άνθισης δηλαδή Μάιο με Ιούλιο.

Πρόκειται για ένα φυλλοβόλο μικρό δένδρο, που είναι ευρύτατα διαδεδομένο. Τα φύλλα του είναι ένας σχεδιασμός από οδοντωτά και λογχοειδή φυλλάρια. Τα ανθάκια που βγάζει είναι λευκά με κίτρινο και σχηματίζουν σκιαδόμορφους κορύμβους ενώ τα χαρακτηρίζει έντονο άρωμα. Αφότου πραγματοποιηθεί η καρπόδεση σχηματίζουν κάποιες μικρές μαύρες ράγες. Ο κορμός του σαμπούκου έχει ανοιχτόχρωμο φλοιό με σχισμές όπως επίσης και λευκά στίγματα.

Τα κλαδιά του περιέχουν άφθονη εντεριώνη, δηλαδή κούφο-ξυλιά. Είναι αυτοφυές σε δασώδη και δροσερά εδάφη, σε άκρες από χείμαρρους και καλλιέργειες. Επιπλέον, αναφορικά, υπάρχει και ένα δεύτερο είδος σαμπούκου με δυσάρεστη οσμή. Ο Σαμπούκος είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα όπως προαναφέραμε και οφείλει το όνομά του στην ελληνική λέξη "σαμβύκη" ή " ιαμβύκη" αιολικός τύπος του "σάνδυξ", που σημαίνει κόκκινο.

Από το Σαμπούκο έφτιαχναν το κόκκινο χρώμα. Επιπλέον, σάνδυκες ήταν τα ωραία και διαφανή ενδύματα που φορούσαν οι γυναίκες. Σαμβύκη, επίσης, ήταν ένα γνωστό μουσικό όργανο, το οποίο και είχε προέλθει από την Ανατολή και αναφέρεται από πλήθος συγγραφέων, όπως ήταν ο Αριστοτέλης και ο Πλούταρχος. Εικάζεται το έφτιαχναν με ξύλο σαμπούκου, όπως φαίνεται να έφτιαχναν και μια πολιορκητική μηχανή, ενώ αναφέρεται και κάποιο φάρμακο που να έχει την ίδια ονομασία Στην προϊστορία ο καρπός χρησιμοποιήθηκε σαν τροφή και τα άνθη σαν ίαμα.

Η έντονη ευχάριστη μυρωδιά υπάρχει λόγω του αιθέριου ελαίου που είναι πλούσιο σε γλυκοσίδια, τανίνες και το χρησιμοποιούν και σαν εφιδρωτικό και σπασμολυτικό. Ο γνωστός σε όλους πατέρας της Ιατρικής Ιπποκράτης, χρησιμοποίησε το σαμπούκο για την αντιμετώπιση γυναικολογικών προβλημάτων, και σαν φάρμακο ενάντια στην υστερία. Ο Διοσκουρίδης χρησιμοποιούσε τους βλαστούς σε κατάπλασμα ενάντια στην ποδάγρα, στις φλεγμονές, στα εγκαύματα και στα πιθανά δαγκώματα κάποιου σκύλου.

Οι καρποί είτε τρώγονται είτε χρησιμοποιούνται για την παρασκευή γλυκισμάτων για τον αρωματισμό κέικ, μπισκότων η και χυμών φρούτων.

Χάρτες

Χάρτης καταλυμάτων