Ο Κοκάλας

Κοκάλας

Είναι και αυτός είδος αετού και, όπως λέει και το όνομά του, προτιμά τα κόκαλα. Είναι, κατά κύριο λόγο, πτωματοφάγος και καταναλώνει τα οστά των νεκρών ζώων. Τα βγάζει ψηλά και μετά τα ρίχνει για να σπάσουν και να φάει το μεδούλι, αν και έχει καταγραφεί κατάποση ολόκληρου οστού. Πρόκειται για το πουλί με το μεγαλύτερο άνοιγμα φτερούγων στην Ευρώπη (270 εκ) και μήκος σώματος που κυμαίνεται μεταξύ 102-114 εκ. Το πτηνό αυτό αποτέλεσε για αιώνες τον καθαριστή του Κρητικού τοπίου από πτώματα. Αν και έχει στο παρελθόν ανελέητα κυνηγηθεί, καταβάλλονται αξιότιμες προσπάθειες για τη διάσωσή του και όχι χωρίς αποτέλεσμα από φιλοζωικές οργανώσεις της Κρήτης.

Στα ξεχωριστά από αισθητικής πλευράς χαρακτηριστικά του ενήλικου περιλαμβάνονται το υπόλευκο κεφάλι και στήθος, οι τετράγωνες φτερούγες, η μαύρη πλάτη, η μακριά ουρά, το μακρύ μαύρο γένι και η άσπρο-κίτρινη ίριδα του ματιού που δίνει την εντύπωση να φέρει ένα κατακόκκινο δαχτυλίδι γύρω της. Το κεφάλι και το στήθος στις περισσότερες περιπτώσεις έχει ένα πορτοκαλί χρώμα, γιατί το είδος αυτό έχει τη συνήθεια να κάνει λασπόλουτρο σε κοκκινόχωμα βάφοντας έτσι τα φτερά του. Κατά την πτήση, τα δύο πιο σημαντικά χαρακτηριστικά του που έχουν παρατηρηθεί είναι η μακριά ουρά με ρομβοειδές σχήμα και οι μακριές, μυτερές φτερούγες, που είναι συνήθως ελαφρά κυρτωμένες προς τα κάτω και αποτελούν διακριτικά σημεία που τον ξεχωρίζουν από άλλα μεγάλα αρπακτικά, όπως το Όρνιο και ο Χρυσαετός.

Ο νεοσσός και γενικά το μικρό και νεαρό σε ηλικία ξεχωρίζει από το μαύρο χρώμα του κεφαλιού του, το υπόλευκο στήθος, τις πλατύτερες φτερούγες, τη μαύρη πλάτη, την κοντύτερη ουρά, το μικρότερο μαύρο γένι και τέλος την καφέ ίριδα στο μάτι. Το συνολικό σχήμα του Γυπαετού είναι σταυροειδές. Πολλές φορές πετά χαμηλά στα βράχια, έχοντας σαν βάση το ανάγλυφο του εδάφους, οπότε εντοπίζεται πρώτα η σκιά του και μετά το ίδιο το πουλί. Η χαρακτηριστική κραυγή του είναι ένα σφύριγμα, (μόνο όταν τα πουλιά πετάνε σε ζευγάρια) το οποίο όμως σπάνια το ακούμε. Κυρίως διαβιεί σε ανοιχτές εκτάσεις με αραιή βλάστηση, σε μεσαίο ή και μεγάλο υψόμετρο (600 έως 3500 μ), όπου εφορμά προς αναζήτηση τροφής.

Ο Γυπαετός εντοπίζεται να πετά μόνος ή με το ταίρι του, αν και σε περιοχές όπου η ο πληθυσμός τους είναι μεγάλος, όπως στα υψίπεδα του Λεσότο (Ν. Αφρική), της Αιθιοπίας και των Ιμαλάϊων μπορεί κανείς να συναντήσει και μικρές ομάδες Γυπαετών να καταφεύγουν, προκειμένου να τραφούν, ακόμη και σε σκουπιδότοπους στα περίχωρα των χωριών. Διατρέφεται κατά 70-90 τοις εκατό από κόκαλα αιγοπροβάτων ή διαφόρων άλλων μικρών άγριων οπληφόρων σε φυσικά ορεινά οικοσυστήματα. Δεν εξαιρεί, όμως, από τη διατροφή του και τρωκτικά και μεταναστευτικά πουλιά που βρίσκει νεκρά κατά το χειμώνα. Συγκαταλέγεται, επίσης, στα είδη που κινδυνεύουν να εκλείψουν από το Ευρωπαϊκό και το Ελληνικό Κόκκινο Βιβλίο Απειλούμενων Σπονδυλοζώων.

Βασική αιτία της μείωσης των πληθυσμών του έχει διαπιστωθεί ότι αποτελεί η έλλειψη τροφής, γεγονός το οποίο απορρέει από την εγκατάλειψη της νομαδικής κτηνοτροφίας. Επιπλέον το κυνήγι με σκοπό την ταρίχευση ή απλά τη διασκέδαση που σε πολλούς παρέχει η σκοποβολή αποτελεί σοβαρότατο πρόβλημα, καθώς για ένα είδος που αναπαράγεται τόσο αργά (ένας νεοσσός κάθε ένα –δύο χρόνια) και έχει μια τόσο παρατεταμένη αναπαραγωγική περίοδο (οκτώ μήνες), είναι σχεδόν αδύνατο να αναπληρωθούν οι απώλειες που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα. Ο γυπαετός απειλείται σοβαρά και από την όχληση, καθώς δεν είναι πολλά πια τα μέρη στην Κρήτη που έχουν απομείνει απρόσιτα, αφού τα τελευταία δέκα χρόνια και οι πιο απομονωμένες περιοχές έγιναν προσπελάσιμες εξαιτίας των πολλών δρόμων.

Χάρτες

Χάρτης καταλυμάτων